గురజాడ అప్పారావు జీవిత చరిత్ర
సెప్టెంబరు 21, 1862న జన్మించిన గురజాడ అప్పారావు ప్రముఖ భారతీయ నాటక రచయిత, నాటక రచయిత, కవి మరియు రచయిత, తెలుగు నాటక రంగానికి విశేష కృషి చేశారు. అతను 1892 లో రచించిన “కన్యాశుల్కం” నాటకానికి ప్రసిద్ధి చెందాడు మరియు ఇది తెలుగు భాషలోని గొప్ప నాటకాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. అప్పారావు భారతీయ నాటకరంగాన్ని రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు మరియు కవిశేఖర మరియు అభ్యుదయ కవితా పితామహుడు వంటి బిరుదులను సంపాదించారు.
1897లో మద్రాసులో వావిళ్ల రామస్వామి శాస్త్రులు అండ్ సన్స్ ప్రచురించిన “కన్యాశుల్కం” మహారాజా ఆనంద గజపతికి అంకితం చేయబడింది. తన సోదరుడు శ్యామలరావుతో పాటు అప్పారావు కూడా అనేక ఆంగ్ల కవితలు రాశారు. “ఇండియన్ లీజర్ అవర్” పత్రికలో ప్రచురించబడిన అతని “సారంగధర” అనే మహాకావ్యం విశేషమైన గుర్తింపు పొందింది. కలకత్తాకు చెందిన “రీస్ అండ్ రైట్” సంపాదకుడు శంభు చంద్ర ముఖర్జీ ఈ కవితను చదివి తన పత్రికలో తిరిగి ప్రచురించారు. ఇదే కాలంలో అప్పారావు గారికి “ఇండియన్ లీజర్ అవర్” సంపాదకులు గుండుకుర్తి వెంకట రమణయ్య గారు ఎంతో ప్రోత్సాహాన్ని అందించారు.
1891లో, గురజాడ అప్పారావు విజయనగరం మహారాజుకు ఎపిగ్రాఫిస్ట్‌గా నియమితుడయ్యాడు, ఇది అతని కీర్తి మరియు ప్రభావాన్ని మరింత పటిష్టం చేసింది. తన జీవితాంతం, అప్పారావు సాహిత్యం మరియు సాంస్కృతిక అభివృద్ధికి చురుకుగా సహకరించారు, తెలుగు నాటకం మరియు సాహిత్యంలో శాశ్వత వారసత్వాన్ని మిగిల్చారు.
ప్రారంభ జీవితం మరియు విద్య:-
గురజాడ అప్పారావు సెప్టెంబర్ 21, 1862న విశాఖ జిల్లా వై.రాయవరంలోని తన మేనమామ ఇంట్లో జన్మించారు. అతని తల్లిదండ్రులు వెంకట రామదాసు మరియు కౌసల్యమ్మ, మరియు అతనికి శ్యామరావు అనే తమ్ముడు ఉన్నాడు. అప్పారావు కుటుంబం తాతగారి కాలంలో కృష్ణా జిల్లా గురజాడ గ్రామం నుంచి విశాఖ మండలానికి వలస వచ్చింది.
గురజాడ అప్పారావు తండ్రి విజయనగరం సంస్థలో పేష్కార్, రెవెన్యూ సూపర్‌వైజర్ మరియు ఖిలేదారు వంటి అనేక పదవులు నిర్వహించారు. అప్పారావు మొదట్లో పదేళ్ల వరకు చీపురుపల్లిలో చదివాడు. అతని తండ్రి మరణానంతరం, కుటుంబం విజయనగరం (ప్రస్తుత విజయనగరం)కి మారింది, అక్కడ వారు తీవ్ర పేదరికాన్ని ఎదుర్కొన్నారు. సవాళ్లు ఎదురైనా అప్పారావు చదువు కొనసాగించాడు. ఈ సమయంలో ఎం.ఆర్.కళాశాల ప్రిన్సిపాల్ సి.చంద్రశేఖర శాస్త్రి ఆయనకు బస కల్పించారు.
1882లో గురజాడ అప్పారావు మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసి, 1884లో ఎఫ్.ఎ.(ఫస్ట్ ఆర్ట్స్) పట్టా పొందారు. అదే సంవత్సరం ఉన్నత పాఠశాలలో ఉపాధ్యాయునిగా చేరారు. తన బి.ఎ. విజయనగరంలో పట్టా పొందారు, అప్పారావు స్థానిక భాషా ఉద్యమంలో ప్రముఖ వ్యక్తి గిడుగు రామమూర్తి నుండి మద్దతు మరియు మార్గదర్శకత్వం పొందారు. అప్పారావు మరియు రామమూర్తి సన్నిహిత స్నేహాన్ని పెంచుకున్నారు మరియు వివిధ సాహిత్య ప్రయత్నాలకు సహకరించారు.
గురజాడ అప్పారావు సాహిత్యానికి, సమాజానికి చేసిన విశేష సేవలను గుర్తిస్తూ నేటికీ వై.రాయవరం వాసులు ఆయన జయంతిని ఏటా జరుపుకుంటున్నారు.
వివాహం-సంతానం:-
1885లో గురజాడ అప్పారావు అప్పల నరసమ్మగారిని వివాహం చేసుకున్నారు. ఈ జంటకు ముగ్గురు పిల్లలు ఉన్నారు – ఇద్దరు కుమార్తెలు మరియు ఒక కుమారుడు. వీరికి మొదటి కుమార్తె ఓలేటి లక్ష్మీ నరసమ్మ 1887లో జన్మించగా.. 1890లో కుమారుడు వెంకట రామదాసు, 1902లో రెండో కుమార్తె పులిగెడ్డ కొండయ్యమ్మ జన్మించారు.
ఉద్యోగాలు:-
గురజాడ అప్పారావు కాలంలో కళింగ రాజ్యంగా పేరొందిన విజయనగరంలో నివాసం ఉండేవాడు. విజయనగరానికి చెందిన గజపతి రాజులతో బలమైన సంబంధాన్ని కొనసాగించాడు. 1887లో విజయనగరం కాంగ్రెస్ పార్టీ సమావేశంలో ఆయన మొదటి ప్రసంగం చేశారు. దాదాపు అదే సమయంలో, అతను సామాజిక సేవా కార్యక్రమాల కోసం విశాఖ వాలంటరీ సర్వీస్‌లో కూడా చేరాడు. 1889లో ఆనంద గజపతి డిబేటింగ్ క్లబ్ వైస్ ప్రెసిడెంట్‌గా ఎన్నికయ్యారు.
ఈ కాలంలో గురజాడ అప్పారావు తన తమ్ముడు శ్యామలరావుతో కలిసి ఆంగ్లంలో పద్యాలు రాశాడు. వారి ఆంగ్ల కవిత, “సారంగ్ధర”, ఇండియన్ లీజర్ అవర్‌లో చదివినప్పుడు ప్రశంసలు అందుకుంది. ఇది కలకత్తాలోని రీస్ అండ్ రోయిట్ ప్రచురణకర్త శ్రీ శంభుచంద్ర ముఖర్జీ దృష్టిని ఆకర్షించింది, ఆయన అప్పారావును తెలుగులో వ్రాయమని ప్రోత్సహించారు. వారు ఆంగ్లంలో బాగా వ్రాసినప్పటికీ, వారి మాతృభాష వారి సాహిత్య ప్రయత్నాలకు మరింత గొప్ప సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉందని ముఖర్జీ వ్యక్తం చేశారు. ఇండియన్ లీజర్ అవర్ సంపాదకులు గుండుకుర్తి వెంకట రమణయ్య కూడా అప్పారావు తెలుగులో రాయాలనే తపనతో ఆయన్ను ఆదరించి ప్రోత్సహించారు.
1891లో విజయనగర సంస్థలో సంస్థాగత శాసన పరిశోధకుడిగా గురజాడ అప్పారావు నియమితులయ్యారు. 1897లో, ఆనంద గజపతి మహారాజు స్వల్ప అనారోగ్యంతో మరణించిన తరువాత, అప్పారావు రేవా మహారాణి అప్పల కొండమాంబకు వ్యక్తిగత కార్యదర్శిగా నియమితులయ్యారు. 1884లో మహారాజా కళాశాలలో ఉపాధ్యాయునిగా చేరి, 1886లో డిప్యూటీ కలెక్టర్‌ కార్యాలయంలో ప్రధాన గుమాస్తాగా పనిచేశారు. 1887లో కళాశాలలో లెక్చరర్‌గా పనిచేశాడు. 1886లో రాజా వారి ఆస్థానంలో చేరాడు. అదనంగా, 1911లో, అప్పారావు మద్రాసు యూనివర్శిటీ బోర్డ్ ఆఫ్ స్టడీస్‌లో సభ్యుడయ్యాడు, అతని విద్యా మరియు సాహిత్య కార్యకలాపాలకు మరింత సహకారం అందించాడు.
కన్యాశుల్కము:-
గురజాడ అప్పారావు గిడుగు రామమూర్తితో పాటు వాడుక భాష వాడకాన్ని ప్రోత్సహించడంలో విశేషమైన పాత్ర పోషించారు. 1890లో (ఖచ్చితమైన సంవత్సరం తెలియదు), అప్పారావు “కన్యాశుల్కము” అనే ప్రసిద్ధ నాటకాన్ని వాడుక భాషలో రాశారు. ఈ నాటకం ఆ కాలంలో ప్రబలంగా ఉన్న కన్యత్వం మరియు వ్యభిచారం యొక్క సామాజిక సమస్యలను విమర్శించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. నాటకం యొక్క మొదటి ప్రదర్శన 1892 లో జరిగింది. 1897 లో, “కన్యాశుల్కము” యొక్క ప్రారంభ కూర్పు మహారాజా ఆనందగజపతికి అంకితం చేయబడింది. రెండవ కూర్పు, నేడు తెలిసినట్లుగా, 1909లో వ్రాయబడింది.
1892లో “కన్యాశుల్కము” యొక్క ప్రీమియర్ అపారమైన కీర్తిని పొందింది, ఇది ప్రయోగాత్మక రూపంగా సాహిత్యంలో వాడుక భాష యొక్క ఉపయోగం ప్రారంభమైంది. సాంఘిక ప్రభావానికే కాకుండా సాహిత్యాభిమానుల ఆనందానికి కూడా వాడుక భాష ఉపయోగపడుతుందని నాటకం విజయం నిరూపించింది. దాని విజయంతో ప్రేరణ పొందిన అప్పారావు ఇతర కవులను ఈ విధానాన్ని స్వీకరించమని ప్రోత్సహించారు. చీపురుపల్లిలో తన క్లాస్‌మేట్‌గా ఉన్న అతని చిన్ననాటి స్నేహితుడు గిడుగు రామమూర్తి ఈ శైలిని నిలబెట్టడంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించాడు. మొదట్లో వాడుక భాష వాడకాన్ని వ్యతిరేకించిన కాశీభట్ట బ్రహ్మయ్య శాస్త్రి కూడా “కన్యాశుల్కము” యొక్క సాహిత్య విలువను కొనియాడారు, ఇది అప్పారావు యొక్క కీర్తి పెరగడానికి దోహదపడింది.
1896లో, ప్రకాశిక పత్రిక ప్రారంభించబడింది, ఇది మాతృభాష వినియోగాన్ని మరింత ప్రోత్సహిస్తుంది. 1897లో “కన్యాశుల్కము” మద్రాసులో వావిళ్ల రామస్వామి శాస్త్రులు అండ్ సన్స్ వారిచే ప్రచురించబడింది, దానిని అప్పారావు మహారాజు ఆనంద గజపతికి అంకితం చేశారు. 1909లో అప్పారావు తన ఆరోగ్యం బాగోలేక నీలగిరి కొండల్లో విశ్రాంతి తీసుకుంటూ “కన్యాశుల్కం” రచించాడు.
1910లో గురజాడ అప్పారావు “దేశ మును అమ్రుమన్న” అనే దేశభక్తి గీతాన్ని రచించారు, అది విపరీతమైన ప్రజాదరణ పొందింది. 1911లో మద్రాసు యూనివర్సిటీ బోర్డ్ ఆఫ్ స్టడీస్‌లో నియమితులయ్యారు. అదే సంవత్సరంలో, అతను తన స్నేహితులతో కలిసి ఆంధ్ర సాహిత్య పరిషత్‌ను స్థాపించాడు, సాహిత్య మరియు సాంస్కృతిక చర్చలు మరియు సహకారానికి ఒక వేదికను స్థాపించాడు.
మరణం:-
1913లో పదవీ విరమణ చేసిన తర్వాత, గురజాడ అప్పారావు కొనసాగుతున్న ఆరోగ్య సమస్యలను ఎదుర్కొన్నారు. అయితే, ఈ కాలంలో, అతను మద్రాస్ విశ్వవిద్యాలయంచే “ఫెలో”గా నియమించబడ్డాడు. దురదృష్టవశాత్తు, అప్పారావు ఆరోగ్యం క్షీణిస్తూనే ఉంది మరియు అతను నవంబర్ 30, 1915న 53 సంవత్సరాల వయసులో కన్నుమూశారు.
Biography of Gurjada Apparao
గురజాడ అప్పారావు రచనలు:-
- సారంగధర (ఇంగ్లీషు పద్య కావ్యం-ఇండియన్ లీజర్ అవర్ (విజయనగరం) లోనూ రీస్ అండ్ రయ్యత్ (బెంగాల్) పత్రిక లోనూ ప్రచురించబడింది)
- పూర్ణమ్మ
- కొండుభట్టీయం
- నీలగిరి పాటలు
- ముత్యాల సరాలు
- కాసులు
- సౌదామిని (రాయాలనుకున్న నవలకు తొలిరూపం)
- మతము విమతము
- పుష్పాలవికలు
- సుభద్ర
- లంగరెత్తుము
- దించులంగరు
- లవణరాజు కల
- కథానికలు
- కన్యక
- సత్యవ్రతి శతకము
- బిల్హణీయం (అసంపూర్ణం)
- మీపేరేమిటి (దేవుడు చేసిన మనుషులు చలనచిత్రం పేరు దీని నుండి గ్రహించిందే)
- దిద్దుబాటు
- మెటిల్డా
- సంస్కర్త హృదయం
గురజాడ అప్పారావు రాసిన ప్రముఖ గేయం లోని ఒక భాగం ఇది:-
దేశమును ప్రేమించుమన్నా
మంచి అన్నది పెంచుమన్నా
వొట్టి మాటలు కట్టిపెట్టవోయ్
గట్టిమేల్‌ తలపెట్టవోయ్‌
పాడి పంటలు పొంగిపొరలే దారిలో
నువ్వు పాటు పడవోయ్
తిండి కలిగితే కండకలదోయ్
కండకలవాడేను మనిషోయ్
ఈసురోమని మనుషులుంటే
దేశమే గతి బాగుపడునోయ్‌
జల్దుకొని కళలెల్ల నేర్చుకు
దేశి సరకులు నింపవోయ్‌
అన్ని దేశాల్ క్రమ్మవలె నోయ్
దేశి సరుకుల నమ్మవలెనోయి;
డబ్బు తేలేనట్టి నరులకు
కీర్తి సంపద లబ్బవోయి
వెనక చూసిన కార్యమేమోయి
మంచి గతమున కొంచెమేనోయి
మందగించక ముందు అడుగేయి
వెనుకపడితే వెనకే నోయి
పూను స్పర్థను విద్యలందే
వైరములు వాణిజ్యమందే;
వ్యర్థ కలహం పెంచబోకోయ్
కత్తి వైరం కాల్చవోయ్
దేశాభిమానం నాకు కద్దని
వొట్టి గొప్పలు చెప్పుకోకోయ్‌
పూని ఏదైనాను ఒక మేల్
కూర్చి జనులకు చూపవోయ్‌
ఓర్వలేమి పిశాచి దేశం
మూలుగులు పీల్చే సెనోయ్;
ఒరుల మేలుకు సంతసిస్తూ
ఐకమత్యం నేర్చవోయ్
పరుల కలిమికి పొర్లి యేడ్చే
పాపి కెక్కడ సుఖం కద్దోయ్;
ఒకరి మేల్ తన మేలనెంచే
నేర్పరికి మేల్ కొల్లలోయ్
సొంత లాభం కొంత మానుకు
పొరుగు వానికి తోడుపడవోయ్‌
దేశమంటే మట్టి కాదోయ్‌
దేశమంటే మనుషులోయ్‌
చెట్టపట్టాల్‌ పట్టుకొని
దేశస్థులంతా నడువవలెనోయ్‌
అన్నదమ్ముల వలెను జాతులు
మతములన్నియు మెలగవలెనోయ్‌
మతం వేరైతేను యేమోయ్
మనసు లొకటై మనుషులుంటే;
జాతమన్నది లేచి పెరిగి
లోకమున రాణించునోయ్
దేశమనియెడి దొడ్డ వృక్షం
ప్రేమలను పూలెత్తవలెనోయ్;
నరుల చమటను తడిసి మూలం
ధనం పంటలు పండవలెనోయ్
ఆకులందున అణగిమణగీ
కవిత కోవిల పలకవలెనోయ్;
పలుకులను విని దేశమందభి
మానములు మొలకెత్తవలెనోయ్
Read More:-
- బ్రిటిష్ చక్రవర్తి క్వీన్ ఎలిజబెత్ II జీవిత చరిత్ర
- స్వామి స్వరూపానంద సరస్వతి జీవిత చరిత్ర
- స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు ఫిరోజ్ గాంధీ జీవిత చరిత్ర
- తెలంగాణ అమరవీరుడు సిరిపురం యాదయ్య జీవిత చరిత్ర
- స్వాతంత్ర సమరయోధుడు దుగ్గిరాల గోపాలకృష్ణయ్య జీవిత చరిత్ర
- స్వాతంత్ర సమరయోధుడు పొట్టి శ్రీరాములు జీవిత చరిత్ర
- స్వాతంత్ర సమరయోధుడు ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి జీవిత చరిత్ర
- శరద్ యాదవ్ జీవిత చరిత్ర
- మైక్రోసాఫ్ట్ అధినేత బిల్ గేట్స్ జీవిత చరిత్ర
- హ్యూమన్ కంప్యూటర్ శకుంతలా దేవి జీవిత చరిత్ర
